Geschiedenis

Zwolle-Zuid is bovenal een samenstel van wijken, met oude kernen als Ittersum en Schelle met zeer diverse nieuwbouw, waarin alle modetrends van de laatste decennia van de twintigste eeuw zijn terug te vinden. Duizenden jaren van afzettingen van de rivier, van wind en klimaatveranderingen hebben het huidige landschap gevormd. Zandhoogten en rivierduinen vormden zich parallel aan de IJssel. Daartussen lagen vruchtbare kleigronden en veengebieden.

Zwolle-Zuid werd in fasen gebouwd tussen 1979 en 2000. Bij de aanleg van de buurt Ittersumerbroek is een nederzetting uit de bronstijd aangetroffen, Op deze plek werden ook veel klokbekers gevonden, vandaar dat een basisschool lange tijd zo heette. De oudste sporen van bewoning stammen echter uit de jonge steentijd. Vondsten laten bovendien zien dat deze plek tussen 2100 en 600 v.Chr. voortdurend, of met tussenpozen bewoond is geweest. Ook zijn er in 1993 grondsporen gevonden van twee paalcirkels uit de bronstijd. Het gaat hierbij vermoedelijk om zogenaamde zonnekalenders. Ondanks wat kritieken op deze uitleg blijft dit een unieke vondst, omdat dergelijke paalcirkels niet eerder in Nederland zijn gevonden. Een soortgelijke cirkel is te vinden even ten noorden van Amesbury in Engeland. Deze cirkel staat bekend als Woodhenge. Ook zijn er sporen van bewoning gevonden uit de 2e en 3e eeuw na Christus bij een opgraving aan de Hollewandsweg.

Geografie

Zwolle-Zuid is van de binnenstad afgescheiden door enkele spoorlijnen. Dit was lange tijd ook de reden waarom het gebied niet bebouwd werd. De ontsluiting zou te kostbaar zijn. Uiteindelijk is de wijk toch verrezen, doordat het rijk meebetaalde aan de ontsluiting. Zo werden er tunnels aangelegd en moest de IJsselallee zorgen voor een goede bereikbaarheid per auto.

Het stadsdeel Zwolle-Zuid, is gebouwd rondom twee buurtschappen die aan de zuidkant van de stad Zwolle lagen. Daardoor zijn er, verscholen tussen de nieuwbouwwoningen, nog oude, tot woonhuis verbouwde boerderijen te vinden.

Zwolle 

Hoofdstad van Overijssel- de tuin van Nederland – kent het stadsdeel Zwolle-Zuid, dat ligt tussen de historische binnenstad en de rivier de IJssel. Zwolle-Zuid telt nu zo’n 35.000 inwoners en kan wedijver met Stadshagen welke het grootste stadsdeel van Zwolle is. In 2000 stonden in Zwolle-Zuid alleen in Hanzeland nog kantoren. Nu wordt op kleinere schaal in alle buurten kantoor gehouden. We hebben op woensdagmorgen een eigen markt in het winkelcentrum. Wie er zin in heeft, vaart over de IJssel, fiets een rondje rondom Zwolle, of struint door het groen. In Zuid voel je je Zuid-Zwollenaar én lid van een overzichtelijke, kleinschalige  en echte Zuid-Zwolse buurtkleefgemeenschap en daarnaast natuurlijk een Stadse Zwollenaar.                

Vraag je echter een Zwollenaar naar het karakteristieke van Zwolle-Zuid dan blijft het oorverdovend stil. Wellicht omdat er niet één karakteristiek is.

Neem de wijk Oldenelerbroek, die wordt in belangrijke mate bepaald door de prachtige ligging aan de blijvend groene stadsrand langs de IJssel. Deze is gelegen  aan de rand van Zwolle, waar de bebouwing overgaat in het rivierenlandschap. Om de omgeving te markeren zijn de laatste woningen aan de rand als kleine bakens uitgevoerd. 

Als bakens langs de rand van Zwolle-Zuid zijn een rij torentjes van gekapt beton met een houten bovenbouw neergezet. Kleur,  materiaalgebruik en detaillering dragen aan de abstractie van de hoofdvorm bij. De keuze voor de zeven slankere torens heeft de randwerking aanmerkelijk vergroot. Vanaf de dijk, vanuit de aangrenzende straten en langs het wandelpad aan het water wordt de serie gebouwen telkens anders ervaren. Het karakter wordt gevormd door de samensmelting van de woningen.

Wijkenvereniging Zwolle-Zuid, kortweg WZZ genoemd, bestaat al sinds 1960. Het begon met de oprichting van de speeltuin “Kinderhaven”, door de bewoners van de wijk “Schelle”. In 1971 “Belangenvereniging IOS” (afkorting van Ittersum, Oldeneel en Schelle), opgericht. In die jaren werd ook al regelmatig een boekje uitgegeven met informatie over de toenmalige wijken.

Toekomstvisie Wijkencentrum De Pol

In 2007 is wijkencentrum De Pol getransformeerd van een ontmoetingscentrum naar een dienstencentrum. Deze “politieke” keuze werd niet door iedereen omarmt. De bar en het poolbiljart kwamen te vervallen en ook kwamen er veel “kantoortjes” bij. De bitterballen en een lekker pilsje waren ineens verdwenen, waardoor het even naar ‘De Pol’ toe om even lekker te babbelen, te snacken en te netwerken kwam te vervallen. Anno 2019 is dit nog steeds zo, waarbij wij als Wijkenvereniging samen met WijZ wel meer activiteiten hebben aangeboden, maar laat de jeugd en de passanten het duidelijk afweten. Daarnaast is er in het weekend geen open toegang. Wel hebben we samen met de gemeente, Travers, RIBW, Sociale wijkteams, WijZ, Jean XL en de Stadskamer onderzoek gedaan op andere locaties voor een andere invulling van de Pol. Dit heeft geleid tot een visiestuk, waarbij we kiezen voor een open ruimte zonder tussenmuren, waar je zo even binnenloopt, een boek leent, blijft hangen bij de koffiecorner, kan studeren, biljarten, sporten, koken en waar bijvoorbeeld jonge muzikanten hun kunsten kunnen laten zien.

Vanaf 1980 begon het “Zwolle-Zuid Nieuws”, middels een typemachine en een geniet boekje. In 1993 vindt de naamsverandering van Wijknieuws naar Wijkkrant Zwolle-Zuid plaats. In 2004 besluit men dat de vereniging het blad gaat omturnen tot een krant. Inmiddels is dit uitgegroeid tot een professionele krant, die dankzij een grote groep vrijwilligers nog altijd bol staat van interessante nieuwtjes en verhalen over het wel en wee in Zuid. De politie kreeg de kracht van het blad ook in de gaten: Fietsie jatten? Ech nie, maakten de agenten in een preventieve advertentie duidelijk. In dertig jaar tijd is de wijkkrant Zwolle-Zuid meegegroeid met de buurt tot een krant waar we als Zuid-bewoners trots op mogen zijn! De wijkkrant vervult een belangrijke communicatie functie tussen de wijkvereniging en de bewoners. Het brengt de verschillende buurten, activiteiten en culturen onder aandacht en uiteindelijk ook dichter bij elkaar. Een probleem is de geringe financiële binding van de bewoners met onze gratis krant. Wij moeten met de subsidie van de gemeente steeds keuzes maken, waardoor je niet voldoende power kan ontwikkelen om meerdere wijken te kunnen laten profiteren van onze bemiddeling. Wij bieden diverse sportactiviteiten aan zoals badminton, volleybal, tafeltennis en daarnaast klaverjassen en schaken. Vooral het schaken wordt steeds meer omarmd door de jeugd. Ook faciliteren we in yoga-cursussen (korting), wijkbarbecues, rommelmarkten, een buurtinitiatief van Hallware. We ondersteunen Koninginnedag van SVI, Jeugdplan, BaBuTi (korting 25%) en een groot succes is de ondersteuning voor ZZUIT, die zijn bezoekers meer dan verdubbeld heeft. Wij zijn eind 2019 een project voor (hang) jongen gestart samen met de jongerenwerkers van Travers en de Winkeliersvereniging voor de komende drie jaar. Dit loopt zeer succesvol en het aantal deelnemers zit nu rond de 80 jongeren.

Als we terugzien welke ontwikkeling Zwolle-Zuid heeft doorgemaakt kun je spreken van een kleine stad of een groot dorp. Zwolle-Zuid kent inmiddels al 35.000 inwoners, verdeeld over de diverse wijken. Het ontbreken van “bewegingsgroen” moet worden opgekrikt. Ouderen komen sneller van hun bank af door begaanbare (rolstoelvriendelijke) wandelroutes. Natuur voorkomt stress en bevordert de vitaliteit en beweeglijkheid van de jeugd en de senioren.
Samen met de gemeente en samenwerkende organisaties is het Groenplatform opgesteld. Het behelst de thema’s Groen & Gezond en Ontmoeten, waarbij een aantal lijnen is uitgezet om te komen tot praktische inzet die invulling geeft aan de ambities van deze drie thema’s. De samenleving is meer individueler geworden, waardoor mensen elkaar “schijnbaar” steeds minder nodig hebben. Als bestuur van de wijkenvereniging willen we daarom graag het woon- en leefklimaat van de mensen in Zuid bevorderen en Zuid op de kaart zetten door middel van activiteiten en evenementen. Dit willen we graag doen met de diverse verenigingen die er nu al zijn, zoals de straat- en buurtverenigingen. De wijkenverenging kan dan participeren als rechtspersoon en zorgen voor de juiste vergunningen. De drie dierenweides die wij ondersteunen zijn de Gerenweide, Wareweide en ’t Spiekertje. Deze worden door hun vrijwilligers elke dag weer met veel zorg en liefde bestiert.

Gelukkig zijn de bewoners van Zuid best wel trots op hun wijk en jongeren keren regelmatig terug om ook hun kinderen hier te laten opgroeien. Er zijn goede sportvoorzieningen, waar ook WZZ in participeert met hun aanbod, een markt, een bibliotheek, een groot winkelcentrum met gratis parkeergelegenheid, veilige fietsroutes, speeltuinen en veel groen in de wijken.
De kracht en kwaliteit van een samenleving worden mede bepaald door de onderlinge betrokkenheid. Het zijn de mensen die de wijken maken. Sommige wijken organiseren regelmatig een festiviteit, maar is dit nog teveel versnipperd. Zwolle-Zuid heeft een diversiteit aan wijken (inclusief Hanzeland en Windesheim), met hun eigen geschiedenis en karakteristieke zaken en dus eigen identiteit. Deze eigengereidheid geeft juist de opening voor uitwisseling en samenwerking. In Zwolle-Zuid wonen relatief veel tweeverdieners, die drukke agenda’s hebben en daardoor veel eigen verantwoordelijkheid neerleggen bij de plaatselijke instanties. Op de wijkplatforms komen vaak dezelfde kleine groep mensen af, die trots zijn op hun wijk. Het zou juist goed zijn ook de andere grotere groep te bereiken, die trots zijn op wat ze nu hebben bereikt, maar blind zijn voor hun eigen woonomgeving. De potentie is hoog, alleen heb je “trekkers c.q. duwers” nodig die dit potentieel aanboren, De focus ligt nog te vaak op de aanpak van de overlast, of probleem bestrijding, terwijl de prioriteit beter kan worden gericht op het benutten van de kansen en de sociale samenhang en binding.

Door het individualisme is het contact met de buren, los van “goedemorgen”, zeer beperkt. Dit geldt ook voor de jongeren in de buurt, die anders dan vroeger veel minder hun vertier zoeken op “straat”. De wijkenvereniging kan samen met de Gemeente en sociale partners de buurt ondersteunen en faciliteren met het opzetten van buurtgerichte activiteiten, zoals in het bovenstaande al benoemd.
Toekomstvragen: Hoe kunnen we onze jongeren blijven vermaken, ouderen meer zelfredzaam worden, de sociale samenhang versterken, vergroening en buitensportactiviteiten stimuleren en dat Zwolle-Zuid economisch vitaal blijft.

Wil je meer informatie over de Wijkenvereniging ben je van harte welkom op het kantoor tijdens openingsuren:
De Pol, Gelijkheid 1, 8014 XC Zwolle